Màng là ranh giới giữa tế bào sống và môi trường xung quanh nó. Một trong những đặc trưng cơ bản tế bào sống là liên tục trao đổi chất với môi trường. Trong các hình thức vận chuyển thì vận chuyển thụ động là hình thức vận chuyển các chất qua màng mà không tiêu tốn năng lượng. Tại sao vận chuyển thụ động không tiêu tốn Năng lượng và phương thức vận chuyển như thế nào. Để giải quyết vấn đề này, GV và HS lớp 10TA1 đã cùng thực hiện 1 đoạn kịch ngắn. Trong đó:
+ GV và HS cùng nghiên cứu SGK và hoàn thiện kịch bản.
+ GV phân công HS chủ động phân vai, thiết kế bảng đeo, trang phục minh họa cho cấu trúc mà HS đóng vai.
+ Tập luyện, học thuộc kịch bản.
+ HS trình diễn trước lớp.
+ Kết thúc nhóm diễn kịch đưa ra các câu hỏi sau phần trình diễn để các nhóm khác trả lời và tìm ra kiến thức.
Qua đoạn kịch, HS tìm hiểu được kiến thức. HS phát triển kỹ năng ngôn ngữ, hình thể, làm việc nhóm. Nhờ phương pháp này, HS cảm thấy lý thú với tiết học hơn. Tuy nhiên, để thực hiện thì các HS cần phải dành thời gian tập luyện với nhau. và cần có sự điều chỉnh hướng dẫn của GVBM.
Nội dungTiểu phẩm: CÁC KIỂU VẬN CHUYỂN THỤ ĐỘNG
Nhóm diễn kịch có trách nhiệm nghiên cứu nội dung, diễn kịch
sau đó lớp sẽ thảo luận nhóm hoàn thành PHT --> Nhóm có trách nhiệm cử nhóm trưởng dẫn truyện và sửa phiếu học tập cho lớp
Nhân vật:
§ ..........trong vai Phopholipit1111 § ..........trong vai Protein xuyên màng
§ ..........trong vai Chất không phân cực § ...........trong vai Chất nhỏ
§ ...........trong vai Chất phân cực § ...........trong vai Nước
§ ...........trong vai Kênh Aquaporin
§ ............Dẫn chuyện:
Tại màng sinh chất, Chất không phân cực và chất nhỏ đang nhảy xoay qua các phân tử photpholipit.
Chất không phân cực và chất nhỏ: Tụi mình vào trong thôi, cô ấy mới ăn, các bạn khác đang tới, sẽ đông đúc lắm đấy, vào trong sẽ rảnh hơn.
Nước: Tấn công!
Phopholipit: Dừng lại
Nước: Cho tôi vào.
Phopholipit: Không được.
Nước: Không này (Nước liên tục tiến vào nhưng đều bị các Photpholipit chặn lại và hất văng ra)… Á á…Có biết ta chiếm đến 70% tế bào, là thành phần bắt buộc của tế bào sống, ta còn hoà tan nhiều chất cần thiết , là môi trường cho các phản ứng sinh hoá. Không có ta, xem các ngươi có tươi trẻ thế kia không?
Nước: bai bai!
Protein xuyên màng: vì lớp kép photpholipit có bản chất là lipit nên những chất không phân cực có tính chất tan trong lipit mới có thể khuyếch tán trong lớp đôi lipit. Những chất phân cực tan trong nước đều không thể khuếch tán qua lớp đôi lipit).
Kênh Aquaporin: Vì anh quan trọng, chúng tôi ưu tiên anh một cổng riêng đây mà, mời anh lối này…lối này.
Chất phân cực nãy giờ đang lưỡng lự, không biết đi lối nào, thỏ thẻ:
Chất phân cực: Tôi cũng phân cực, lại còn mập nữa, sao tôi đi vào đây?
Phopholipit : Chúng tôi chỉ cho các chất nhỏ, không phân cực qua thôi, còn những bạn phân cực hoặc có kích thước lớn sẽ đi qua vào bằng các kênh Protein, anh xem cổng nào phù hợp rồi vào nhé.
Chất phân cực: Vâng! (Chất lớn) Cảm ơn bạn! Tôi có hình tròn. Vậy cổng của tôi là!
Protein xuyên màng: là tôi cổng hình tròn
Tất cả lại tiếp tục công việc của mình. Các bạn thấy đó với quá trình vận chuyển các chất ở cơ thể sống ngoài việc tuân thủ nguyên tắc khuyêch tán màng sinh chất cũng còn có những nguyên tắc riêng để vận chuyển các chất ra và vào màng sinh chất.
Câu hỏi phiếu học tập
1. Chất vận chuyển qua màng gồm những chất nào?................................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
2. Chất nào được khuếch tán trực tiếp qua lớp phôtpholipit kép?................................................................................................................................................................................
3. Những chất được vận chuyển qua kênh Prôtêin là.............................................................................................................................................................................
Vì sao chúng không được vận chuyển qua lớp photpholipit?................................................................................................................................................................................
4. Nước được vận chuyển qua màng bằng cách nào? ................................................................................................................................................................................
Vì sao nước không được vận chuyển bằng những cách trên? ................................................................................................................................................................................