Thí dụ 1: Sử dụng thí nghiệm theo phương pháp nghiên cứu: Nhận biết gốc sunfat (lớp 10- bài Axit sunfuric)
Bước 1: Giáo viên nêu vấn đề và hướng dẫn các nhóm học sinh làm thí nghiệm, quan sát hiện tượng xảy ra khi:
+ Nhỏ dung dịch BaCl2 vào dung dịch Na2SO4
+ Nhỏ dung dịch BaCl2 vào dung dịch H2SO4
Học sinh tiến hành thí nghiệm và quan sát hiện tượng
Bước 2: Giáo viên yêu cầu học sinh nêu hiện tượng xảy ra, giải thích?
Học sinh: -Xuất hiện kết tủa trắng không tan trong axit mạnh
Giải thích: BaCl2 + Na2SO4 → BaSO4+ 2NaCl
BaCl2 + H2SO4 → BaSO4+2HCl
Bước 3: Giáo viên hướng dẫn học sinh tự rút ra kết luận về nhận biết ion sunfat: Thuốc thử : dung dịch BaCl2
Hiện tượng: xuất hiện kết tủa trắng không tan trong axit mạnh.
Thí dụ 2: Nhận biết các chất đựng trong các lọ mất nhãn : H2SO4, NaOH, NaNO3, Na2SO4
Bước 1: Giáo viên nêu vấn đề
Học sinh phân loại các chất, thảo luận trong nhóm để chọn thuốc thử nhận biết từng loại chất.
- Dùng quỳ tím nhận dd bazơ, axit
- Dùng dd BaCl2 nhận biết ion SO42-
Bước 2: Giáo viên yêu cầu học sinh trình bày các bước giải quyết vấn đề của nhóm ; cách thực hiện thí nghiệm , nêu hiện tượng xảy ra, giải thích.
- Mẫu thử làm quỳ tím hoá xanh là NaOH
- Mẫu thử làm quỳ tím hoá đỏ là H2SO4
- Mẫu thử tạo kết tủa trắng khi phản ứng với dd BaCl2 là Na2SO4
- Còn lại là NaNO3
Các nhóm học sinh làm thí nghiệm, quan sát hiện tượng xảy ra , kết luận.
Bước 3: Giáo viên hướng dẫn học sinh tự rút ra kết luận về nhận biết các chất trong dung dịch.
Như vậy có thể coi việc dạy học định hướng vào người học, phát huy tính tích cực, tự lực, sáng tạo của học sinh là định hướng chung cho việc đổi mới phương pháp dạy học.Vì vậy, cần thiết coi trọng mặt hoạt động học trong quá trình dạy học, nỗ lực tạo ra sự chuyển biến từ học tập thụ động sang tự học chủ động trong tiết học có sự hướng dẫn của giáo viên.